در این مقاله، طراحی و بهینهسازی کنترلر تعویض دنده در خودروی هیبرید الکتریکی موازی با جعبهدندهی دستی اتوماتیک ارائه شده است. بدینمنظور مدل دینامیکی سیسستم تعویض دنده، جعبهدندهی دستی اتوماتیک شده، شامل عملگر تعویض دنده، عملگر کلاچگیری و کنترلر، تهیه و به مدل یک خودروی هیبرید موازی برپایه خودروی ملی (سمند) بهمنظور تهیه یک ابزار جامع شبیهسازی عملکرد خودرو افزوده شده است. در این تحقیق، سه استراتژی تعویض دنده بر پایهی سرعت خودرو، بر پایهی ناحیهی عملکرد مناسب موتور احتراقی و بر پایهی منطق فازی بر روی کنترلر تعویض دندهی خودرو پیادهسازی شدهاند. سپس کنترلر تعویض دنده بر پایهی ناحیهی عملکرد مناسب موتور احتراقی با هدف کمینه کردن مصرف سوخت و آلایندگی با حفظ عملکرد مطلوب خودرو در شرایط ترافیکی مختلف شهر تهران توسط الگوریتم ژنتیک بهینهسازی شده است. نتیجههای شبیهسازی حاکی از تأثیر قابل ملاحظهی کنترلر تعویض دندهی بهینه بر کاهش مصرف سوخت و آلایندگی خودرو است.